Cwestiynau Cyffredin

Nid oes cynllun blwch llysiau yn fy ymyl – beth ddylwn i ei wneud nawr?

Rydym yn dal yn newydd iawn, felly rydym yn adeiladu ein rhwydwaith o ffermwyr ar raddfa fach ar draws y rhanbarth. Ni fydd sylw eang ar y dechrau. Ond mae ein chwaer sefydliad, Our Food 1200, yn helpu mwy o dyfwyr newydd i ddod o hyd i dir a dechrau mentrau ffermio adfywiol. Gallwch gael rhagor o wybodaeth ar eu gwefan – a thrwy gofrestru i dderbyn eu cylchlythyr.

Mae yna dyfwr llysiau gwych yn fy ymyl. Pam nad ydyn nhw ar eich rhestr?

Mae rhai tyfwyr yn hapus yn gweithio ar eu pen eu hunain. Ond os ydych chi’n meddwl y byddai ganddyn nhw ddiddordeb mewn ymuno â’n rhwydwaith, gallwch chi naill ai ddweud wrthyn nhw am ein gwefan, neu ddweud wrthym amdanyn nhw! Cysylltwch â ni

Beth sydd mor dda am archebu trwy gynllun bocsys llysiau lleol?

Bob tro y byddwch yn archebu, rydych yn cefnogi newid i system fwyd decach, fwy cynaliadwy sy’n helpu byd natur a’r economi leol. Trwy gefnogi eich tyfwr lleol rydych chi’n helpu:

• ei gwneud yn haws i bawb yn eich cymuned fwynhau bwyd ffres, maethlon a blasus dros ben (mae llawer o’n tyfwyr yn gweithio mewn partneriaeth â banciau bwyd lleol)
• adeiladu diogelwch bwyd
• lleihau gwastraff bwyd
• hyrwyddo ffermio adfywiol, sy’n adfer yn hytrach na disbyddu natur
• creu swyddi, yn ogystal â chyfleoedd hyfforddi a gwirfoddoli
• ailgysylltu pobl â ffermio a’r dirwedd leol
• cadw arian i gylchredeg yn yr economi leol

Onid yw’n haws mynd i’r archfarchnad?

Gall blwch llysiau arbed amser ac ymdrech i chi!

• Mae ein ffermwyr yn cynnig danfoniad wythnosol neu gasglu o giât y fferm neu fan codi cyfleus. Mae gan rai hefyd yr opsiwn o stondin marchnad wythnosol.
• Nid oes rhaid i chi boeni am wirio dyddiadau gorau cyn: mae popeth yn cael ei gynaeafu’n ffres (ac eithrio cnydau sy’n storio’n dda fel pwmpenni, afalau, tatws a winwns)
• Gallwch ddewis y maint o focs sydd ei angen arnoch – mantais fawr i gartrefi llai lle gall llysiau wedi’u pecynnu ymlaen llaw arwain at wastraff bwyd.
• Mae rhai o’n ffermwyr yn cynnig dewisiadau ychwanegol, fel blychau gyda neu heb datws, neu’r opsiwn i adael allan unrhyw beth nad ydych yn ei hoffi mewn gwirionedd.
• Mae’r rhan fwyaf o’n haelodau yn codi pris sefydlog penodol, yn dibynnu ar faint y blwch. Help gwirioneddol i gynllunio’ch cyllideb.
• Rydych chi’n gwybod yn union o ble mae’ch bwyd yn dod – a gallwch chi weld sut mae’n cael ei dyfu.

Beth am y gost?

Mae ffrwythau a llysiau gan ein ffermwyr yn tueddu i gostio ychydig yn fwy na chynnyrch archfarchnadoedd confensiynol – am ddau reswm allweddol:

1. Nid yw tyfwyr ar raddfa fach fel y rhai yn ein rhwydwaith yn gymwys i gael cymorthdaliadau ffermio, felly mae’n rhaid iddynt dalu eu costau.
2. Nid yw ein tyfwyr yn allanoli costau. Yn y system fwyd bresennol nid yw bwyd ‘rhad’ yn rhad iawn. Mae’n golygu nad yw’r ‘gost’ wirioneddol o ran allyriadau carbon, newid yn yr hinsawdd a difrod i’r amgylchedd yn cael ei gynnwys ym mhrisiau archfarchnadoedd. Felly rydym yn y pen draw yn talu am y costau cudd hynny mewn ffyrdd eraill. Mae ymchwil gan yr Ymddiriedolaeth Bwyd Cynaliadwy yn awgrymu, am bob £1 a wariwn wrth y til, ein bod yn talu £1 arall yn ddiweddarach – boed hynny drwy drethi, neu incwm a gollwyd oherwydd afiechyd neu gost lliniaru ac addasu i newid yn yr hinsawdd.

Nid yw ein tyfwyr yn cyfrannu at y costau cudd hynny, felly y pris y maent yn ei godi yw’r gwir gost. Ac er y gallech dalu ychydig yn fwy nag yn yr archfarchnad, rydych chi’n gwybod ei fod wedi’i dyfu gyda gofal am yr amgylchedd, a hefyd yn llawer, llawer mwy ffres, felly mae’n debygol y bydd gennych chi lai o wastraff bwyd.

Yn ogystal, mae llawer o’n haelodau’n gweithredu fel CSAs – cynlluniau Amaethyddiaeth a Gefnogir gan y Gymuned. Ar gyfer rhai o’r rhain, gofynnir i aelodau dalu ymlaen, neu dalu ychydig yn ychwanegol os gallant ei fforddio. Gall hyn helpu i gydbwyso’r gost i aelodau eraill y cynllun.

A fydd fy mocs yr un fath bob wythnos?

Nac ydw! Dyna harddwch ffrwythau a llysiau tymhorol: rydych chi’n cael bwyta’r cynnyrch mwyaf ffres, wedi’i ddewis ar ei anterth, pan fydd ar ei fwyaf blasus a maethlon.

Hefyd mae pob wythnos yn antur, sy’n eich annog i roi cynnig ar bethau newydd a dod yn gogydd mwy dyfeisgar.

Felly beth sydd mewn bocs llysiau nodweddiadol?

Mae ein rhwydwaith yn cynnwys ffermwyr annibynnol, gyda phob un yn tyfu cnydau ychydig yn wahanol trwy gydol y flwyddyn, yn dibynnu ar amodau lleol a beth mae eu cwsmeriaid ei eisiau. Bydd tyfwyr gyda thwneli polythen a thai gwydr yn gallu darparu cnydau salad bron trwy gydol y flwyddyn, yn ogystal â danteithion fel tomatos cynnar, mefus a chiwcymbrau.

Bydd yr union beth a gewch yn amrywio o wythnos i wythnos, ond disgwyliwch bethau fel asbaragws, moron babanod, saladau, tatws newydd, ffa, pys, mangetout a courgettes yn y misoedd cynhesach, ynghyd ag aeron, ffrwythau meddal, tomatos, planhigion wy a pupur. A llysiau gwraidd, afalau, gellyg, sgwash a phwmpenni yn ogystal â chennin, bresych, cêl a brocoli blagur porffor trwy’r hydref a’r gaeaf. Mae styffylau fel tatws a winwns ar gael trwy gydol y flwyddyn fel arfer.